Scroll nog eens door de artikeltjes op deze blog. Er zijn ondertussen talrijke links naar filmpjes bijgevoegd: de restauratie van het Museum aan het Vrijthof, een reportage ook over de opening op 13 maart, filmpjes over de Kruisheren- en de Dominicanenkerk, een ander waarop Anne van Grevenstein uitlegt hoe sjablonen gebruikt werden bij de restauratie van het Rijksmuseum.
Belangrijk ook is de rubriek met nieuws - heet van de naald - over een nieuwe activiteit van de faculteit Cultuurwetenschappen: het OU Erfgoedplatform.
Proef hier stilaan de sfeer van 31 maart...
De heren Cuypers en De Stuers...
In het Cuypershuis in Roermond kwamen we bekenden tegen. Leer hen ook kennen.
Lees daartoe op deze pagina de details over de symposiumdag.
Lees daartoe op deze pagina de details over de symposiumdag.
Lustrum Symposium, zaterdag 31 maart 2012
Op 31 maart 2012 viert de vereniging van studenten en alumni cultuurwetenschappen Si-tard haar twintigjarig bestaan met een symposium in Maastricht. Tijdens deze dag staat het thema Behoud van cultureel erfgoed centraal, een onderwerp dat tot felle discussies en meningsverschillen aanleiding kan geven en waarover de opvattingen van de deskundigen in de loop van de tijd steeds weer veranderen. Natuurlijk komen de ideeën van de grote Maastrichtse voorvechter voor ons cultureel erfgoed Victor de Stuers uitgebreid aan de orde. Hij was de eerste die het belang van de instandhouding van onze historische bouw- en kunstwerken op de agenda wist te zetten. Daarnaast schenken we aandacht aan het werk van architect Pierre Cuypers, zijn samenwerking met De Stuers rond de bouw van het Rijksmuseum en de restauratie van Kasteel de Haar in Utrecht die geheel volgens zijn ideeën is uitgevoerd. Ook de dilemma’s, problemen en keuzen in de praktijk van de hedendaagse restauratiearchitectuur komen aan bod. Dr. Jos Perry, prof. Anne van Grevenstein en ir. Rob Brouwers nemen de lezingen voor hun rekening. ’s Middags is er tijd ingeruimd voor een wandeling naar keuze in de Maastrichtse binnenstad, een bezoek aan de Basiliek van Sint Servaas (in de tachtiger jaren gerestaureerd) of een bezoek aan het onlangs geheel gerenoveerde Museum aan het Vrijthof. De dag wordt in dit museum afgesloten met een borrel.
Het binnenprogramma speelt zich af in de sfeervolle, historische ambiance van de aula van de Universiteit van Maastricht. Wij heten u hier van harte welkom.
Voor studenten cultuurwetenschappen telt het symposium mee als onderdeel van de cursus Het Cultuurwetenschappelijk Debat.
Voor studenten cultuurwetenschappen telt het symposium mee als onderdeel van de cursus Het Cultuurwetenschappelijk Debat.
Jos Perry: Ons fatsoen als natie
Jos Perry is als historicus verbonden aan de faculteit Cultuurwetenschappen van de Universiteit Maastricht. Hij publiceerde onder meer 'Ons fatsoen als natie' waarin hij het portret schetst van Victor De Stuers (1843-1916) die ongetwijfeld tot de erflaters van Nederlands 'tweede gouden eeuw' behoort. Als chef van de afdeling Kunsten en Wetenschappen op het departement van Binnenlandse Zaken heeft De Stuers in hoge mate bijgedragen aan de ontwikkeling van de kunsten in Nederland. De verstrekkende invloed die zijn artikel 'Holland op zijn smalst' uit 1873 uitoefende op de nonchalante lauwheid van die dagen, is nog voelbaar in actuele politieke discussies over de relatie tussen overheid en kunst.
Anne van Grevenstein: De Stuers en Cuypers in het Rijksmuseum
Anne van Grevenstein, hoogleraar restauratie aan de Universiteit van Amsterdam, vertelt over de reconstructie van de originele decoraties van Pierre Cuypers in het Rijksmuseum, de muurschildering in de Dominicanenkerk in Maastricht en het interieur van het kasteel de Haar.
Rob Brouwers: Restauratiearchitectuur
Rob Brouwers studeerde Bouwkunde aan de TH Delft en heeft als architect/partner bij SATIJNplus Architecten meegewerrkt aan de restauratie van de Sint Servaas basiliek. zie de sites sintservaas en kerkgebouwen in limburg. Daarnaast nam hij deel aan vele succesvolle restauratieprojecten waarbij de originele bestemming van de gebouwen veranderde: de kerk van het Dominicanenklooster bij het Vrijthof werd verbouwd tot de boekhandel Selexyz en de Kruisherenkerk is omgetoverd tot een design hotel. Eén van de laatste projecten is het zojuist weer geopende, spectaculair verbouwde Museum aan het Vrijthof waar we het symposium afsluiten.
Bekijk hier een korte film over de restauratie van de beide Maastrichtse kerken en tweede film over het Museum aan het Vrijthof
Bekijk hier een korte film over de restauratie van de beide Maastrichtse kerken en tweede film over het Museum aan het Vrijthof
Rondleidingen
Bij de rondleidingen is er voor de deelnemers een keuzemogelijkheid uit vier opties:
1. Bezoek aan de Basiliek Sint Servaas onder leiding van ir. Rob Brouwers
Entree: €3,80/€3,50 65+ €2,30
2. Stadswandeling onder leiding van drs. Paul van den Boorn
3. Victor de Stuers stadswandeling onder leiding van drs. Liesbeth Vonhögen
4. Bezoek aan Museum aan het Vrijthof onder leiding van Ingrid in'tVeld MA
Entree €8,00/€6,50 museumkaart geldig
Er wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met uw opgegeven voorkeur. De definitieve indeling vindt u terug op de symposiumbadges die op 31 maart worden uitgereikt.
1. Bezoek aan de Basiliek Sint Servaas onder leiding van ir. Rob Brouwers
Entree: €3,80/€3,50 65+ €2,30
2. Stadswandeling onder leiding van drs. Paul van den Boorn
3. Victor de Stuers stadswandeling onder leiding van drs. Liesbeth Vonhögen
4. Bezoek aan Museum aan het Vrijthof onder leiding van Ingrid in'tVeld MA
Entree €8,00/€6,50 museumkaart geldig
Er wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met uw opgegeven voorkeur. De definitieve indeling vindt u terug op de symposiumbadges die op 31 maart worden uitgereikt.
Museum aan het Vrijthof
Op 14 maart opende het Museum aan het Vrijthof, na een grootscheepse verbouwing, haar deuren weer voor het publiek. De bezoeker lan er, onder het motto ‘500 Jaar Made in Maastricht’, vijf eeuwen Maastrichtse cultuurhistorie op unieke wijze ervaren.
Hier sluit het Symposium af met een borrel ....
Bezoek ook de site van het museum of bekijk het filmpje over de heropening op 13 maart
Kom alvast in de sfeer van het symposium
Anne van Grevenstein, hoogleraar restauratie aan de universiteit van Amsterdam, vertelt over de reconstructie van de originele Cuypers' decoraties in het nieuwe Rijksmuseum :
Die kerk stond er toen niet florissant bij. Ze was in gebruik als stadsmagazijn.
Victors eerste aanraking - letterlijk - met monumenten speelt zich hier af. De knaap had een eigenaardige liefhebberij voor alles wat historisch was. Die liefhebberij had hij van huis uit meegekregen. En zijn eerste eigen grote ontdekking deed hij hier. Hij ontdekte hier (vanuit het koor gezien: achterin rechts) een oude muurschildering. Die zat verborgen onder een kalklaag.
De jonge Victor krabt die laag eraf.
Voorzichtig manoevrerend met een hamertje, een pennemesje en een borsteltje brengt De Stuers een metersgrote schildering aan het daglicht; de kroning van Maria, de legende van de 10.000 martelaren, en het leven van Thomas van Aquino. Een schildering voorzien van tekstbanden en een jaartal: 1337.
Die daad heeft iets symbolisch. Terwijl hij die kalk wegkrabt, ontdekt hij om zo te zeggen zijn levenstaak. Hij deed hier wat hij zijn leven lang zal blijven doen: herontdekken, redden, restaureren van materiële sporen van het verleden. Het verleden was voor hem een bont, kleurrijk verhaal, verstopt onder lagen witte kalk, achter betimmeringen, onder vloeren, in cryptes... Dat verhaal moest weer te voorschijn worden gehaald.
Een jongen ontdekt zijn roeping. In Maastricht. - Ook door Maastricht?
Stel dat zijn ouders in plaats van in Maastricht, in Purmerend waren gaan wonen, of in IJmuiden - zou De Stuers dan niet evengoed pionier van de monumentenzorg zijn geworden?
Zo'n vraag is nooit definitief te beantwoorden. Opmerkelijk is wel hoe De Stuers hier zelf tegenaan keek. In een brief aan zijn grote vriend en bondgenoot, de architect Pierre Cuypers, zegt hij: Wat een geluk dat wij allebei geboren zijn in oude steden. (De Stuers in Maastricht, Cuypers in Roermond.) Stel dat wij op school waren gegaan te Purmerend of te IJmuiden, waar niets ouds is - zouden wij elkaar dan ooit hebben ontmoet op hetzelfde terrein?...
Het is dus geen groot waagstuk te veronderstellen dat de stad van invloed is geweest op zijn levensloop.
En andersom? Wat deed De Stuers met Maastricht? Is er sprake van invloed; heeft hij sporen nagelaten?
Ook op die vraag moet het antwoord bevestigend zijn. In de eerste plaats heeft hij, samen met Cuypers, de stad herzien. Het duo heeft Maastricht als het ware middeleeuwser gemaakt, het romaanse en gotische in het stadsbeeld dikker aangezet. Ze hebben de stad ook krijgshaftiger gemaakt, haar historische vestingfunctie opgepoetst. Juist die elementen die verwezen naar de krijgsgeschiedenis, hebben ze gerestaureerd, soms ook uitvergroot. Dat geldt vooral voor het stadsdeel rond de Helpoort, Pater Vincktoren, Poort Waarachtig: een 'Carcassonne op Nederlandse schaal' zoals Wies van Leeuwen het ironisch noemt.
Niet alleen met het uiterlijk van de stad heeft De Stuers zich bemoeid. Hij heeft haar ook op allerlei manieren meer bewust gemaakt van haar verleden.”
In het rubriekje over Rob Brouwers kan je enkele filmpjes bekijken in verband met restauratieatchitectuur. Wat het namiddagprogramma betreft kan u hier ook het filmpje over de 'basiliek van sint servaas' bekijken.
Liesbeth Vonhögen heeft in 2007 aan de OU de studie Cultuurwetenschappen afgerond. Op dit moment is ze bezig met een promotieonderzoek naar de weerslag van de Tweede Wereldoorlog in de Nederlandse poezie. Voor OU-studenten: haar promotor is prof. Erica van Boven en co-promotor is dr. Lizet Duyvendak.Via haar eigen bedrijf " Art and City" en als gids in het Bonnefantenmuseum leidt ze al veel jaren met onverminderd plezier belangstellenden rond in Maastricht.Zoals uit bovenstaande tekst van Jos Perry blijkt, vormt niet alleen het gedachtegoed van Victor de Stuers een waardevolle erfenis. Bij belangrijke projecten in Maastricht is zijn invloed ook in materieel opzicht voelbaar. Door zijn inzet zijn veel monumenten voor de stad behouden gebleven en dan veelal op een manier waardoor het middeleeuwse karakter van de vestingstad wordt benadrukt. De Victor de Stuerswandeling, o.l.v. Liesbeth Vonhögen, voert niet alleen langs een aantal van deze oude monumenten maar ook langs objecten die door hun bekroning met de Victor de Stuersprijs ook in hedendaagse vorm zijn geest ademen
Paul van den Boorn studeerde sociale geografie voor educatie en van de ontwikkelingslanden aan de Universiteit Utrecht.
Hij was vele jaren verbonden aan de Faculteit der Ruimtelijke Wetenschappen in Utrecht en aan het Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam. Sinds 2002 werkt hij als opleidingsmanager aan de Faculteit Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit. Hij heeft altijd een bijzondere belangstelling gehad voor de geschiedenis van zijn geboortestad.
Hij begeleidt de tweede, historische wandeling:
Klik op bovenstaand plaatje en bekijk een kort stukje uitleg door prof. Anne van Grevenstein over de fascinerende hedendaagse restauratiemethode.
Jos Perry heeft, op 18 november 2010 in de voormalige Dominicanenkerk die nu in gebruik is als boekhandel,Selexys, een causerie 'Victor de Stuers en Maastricht' gehouden in het 'Historisch Café'. Een gedeelte daaruit:
“Stad en biografie: dat is ons onderwerp vanavond. Wanneer u mij, als biograaf van Victor de Stuers, de vraag voorlegt: wat deed de stad met De Stuers?, dan is het eerste waar ik aan denk: dit gebouw, de Dominicanenkerk. Die deed iets met hem
Niet ver hier vandaan werd Victor geboren. Rond zijn twaalfde ging hij naar het Koninklijk Atheneum, voorloper van het Stedelijk. Dat atheneum was hier vlakbij; het was gevestigd in het oude klooster van de dominicanen - dezelfde dominicanen die deze kerk bouwden.Die kerk stond er toen niet florissant bij. Ze was in gebruik als stadsmagazijn.
Victors eerste aanraking - letterlijk - met monumenten speelt zich hier af. De knaap had een eigenaardige liefhebberij voor alles wat historisch was. Die liefhebberij had hij van huis uit meegekregen. En zijn eerste eigen grote ontdekking deed hij hier. Hij ontdekte hier (vanuit het koor gezien: achterin rechts) een oude muurschildering. Die zat verborgen onder een kalklaag.
De jonge Victor krabt die laag eraf.
Unieke muurschildering in de Dominicanankerk die dateert uit 1337
Gerestaureerd, samen met de plafondschilderingen 2005-2011
Die daad heeft iets symbolisch. Terwijl hij die kalk wegkrabt, ontdekt hij om zo te zeggen zijn levenstaak. Hij deed hier wat hij zijn leven lang zal blijven doen: herontdekken, redden, restaureren van materiële sporen van het verleden. Het verleden was voor hem een bont, kleurrijk verhaal, verstopt onder lagen witte kalk, achter betimmeringen, onder vloeren, in cryptes... Dat verhaal moest weer te voorschijn worden gehaald.
Een jongen ontdekt zijn roeping. In Maastricht. - Ook door Maastricht?
Stel dat zijn ouders in plaats van in Maastricht, in Purmerend waren gaan wonen, of in IJmuiden - zou De Stuers dan niet evengoed pionier van de monumentenzorg zijn geworden?
Zo'n vraag is nooit definitief te beantwoorden. Opmerkelijk is wel hoe De Stuers hier zelf tegenaan keek. In een brief aan zijn grote vriend en bondgenoot, de architect Pierre Cuypers, zegt hij: Wat een geluk dat wij allebei geboren zijn in oude steden. (De Stuers in Maastricht, Cuypers in Roermond.) Stel dat wij op school waren gegaan te Purmerend of te IJmuiden, waar niets ouds is - zouden wij elkaar dan ooit hebben ontmoet op hetzelfde terrein?...
Het is dus geen groot waagstuk te veronderstellen dat de stad van invloed is geweest op zijn levensloop.
En andersom? Wat deed De Stuers met Maastricht? Is er sprake van invloed; heeft hij sporen nagelaten?
Ook op die vraag moet het antwoord bevestigend zijn. In de eerste plaats heeft hij, samen met Cuypers, de stad herzien. Het duo heeft Maastricht als het ware middeleeuwser gemaakt, het romaanse en gotische in het stadsbeeld dikker aangezet. Ze hebben de stad ook krijgshaftiger gemaakt, haar historische vestingfunctie opgepoetst. Juist die elementen die verwezen naar de krijgsgeschiedenis, hebben ze gerestaureerd, soms ook uitvergroot. Dat geldt vooral voor het stadsdeel rond de Helpoort, Pater Vincktoren, Poort Waarachtig: een 'Carcassonne op Nederlandse schaal' zoals Wies van Leeuwen het ironisch noemt.
Niet alleen met het uiterlijk van de stad heeft De Stuers zich bemoeid. Hij heeft haar ook op allerlei manieren meer bewust gemaakt van haar verleden.”
Nieuwsgierig geworden? Lees - hier klikken - het uitgebreide artikel van Jos Perry over Victor de Stuers of bestel zijn boek Ons fatsoen als natie - Victor de Stuers 1843-1916 (verkrijgbaar bij Bol.com)
Liesbeth Vonhögen heeft in 2007 aan de OU de studie Cultuurwetenschappen afgerond. Op dit moment is ze bezig met een promotieonderzoek naar de weerslag van de Tweede Wereldoorlog in de Nederlandse poezie. Voor OU-studenten: haar promotor is prof. Erica van Boven en co-promotor is dr. Lizet Duyvendak.Via haar eigen bedrijf " Art and City" en als gids in het Bonnefantenmuseum leidt ze al veel jaren met onverminderd plezier belangstellenden rond in Maastricht.Zoals uit bovenstaande tekst van Jos Perry blijkt, vormt niet alleen het gedachtegoed van Victor de Stuers een waardevolle erfenis. Bij belangrijke projecten in Maastricht is zijn invloed ook in materieel opzicht voelbaar. Door zijn inzet zijn veel monumenten voor de stad behouden gebleven en dan veelal op een manier waardoor het middeleeuwse karakter van de vestingstad wordt benadrukt. De Victor de Stuerswandeling, o.l.v. Liesbeth Vonhögen, voert niet alleen langs een aantal van deze oude monumenten maar ook langs objecten die door hun bekroning met de Victor de Stuersprijs ook in hedendaagse vorm zijn geest ademen
Aan de rand van Céramique
het nieuwe gebouw voor Rabobank Maastricht,
een gesamtkunstwerk
en bekroond met de Victor de Stuersprijs in 2010
Paul van den Boorn studeerde sociale geografie voor educatie en van de ontwikkelingslanden aan de Universiteit Utrecht.Hij was vele jaren verbonden aan de Faculteit der Ruimtelijke Wetenschappen in Utrecht en aan het Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam. Sinds 2002 werkt hij als opleidingsmanager aan de Faculteit Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit. Hij heeft altijd een bijzondere belangstelling gehad voor de geschiedenis van zijn geboortestad.
Hij begeleidt de tweede, historische wandeling:
De Romeinen hebben de plek waar zij de weg Tongeren-Keulen de Maas lieten kruisen niet zomaar gekozen. Hun brug overspande de rivier op een plek waar deze relatief smal was en waar de brug, in elk geval in het zuiden, door het moerassige stroombed van het zijriviertje de Jeker goed verdedigbaar was. Tijdens de stadswandeling wordt ingezoemd op de ontstaansgeschiedenis van het middeleeuwse Maastricht en hoe deze kan worden teruggevonden in de ruimtelijke structuur van de huidige binnenstad. Onderweg wordt stilgestaan bij oude markante gebouwen en wordt uitleg gegeven over hun ligging in de oude stad, die vrijwel altijd verklaarbaar is uit de functie die zij vroeger hadden. Er is ook aandacht voor de opmerkelijke politieke structuur van het middeleeuwse Maastricht, waar twee heren (de prinsbisschop van Luik en de hertog van Brabant en zijn opvolgers) de politieke macht deelden, maar die op hun beurt over sommige stukken van de stad bijna niets te zeggen hadden. Alle deelnemers ontvangen een setje met stadskaarten waarmee de wandeling goed te volgen is.
Bezoek aan het Museum aan het Vrijthof met Ingrid in ‘t Veld
Als vierde keuzemogelijkheid is er de gelegenheid om, na het symposium naar het museum aan het Vrijthof te lopen, een klein kwartier. Onderweg zal Ingrid in 't Veld, MA kunstgeschiedenis en student O.U. Cultuurwetenschappen, een inleiding houden over de opzet van het nieuwe museum. De geschiedenis en de kunstnijverheidsproduktie in Maastricht werden als uitgangspunt voor de inrichting van het nieuwe museum genomen onder het motto "Made in Maastricht". Kom en zie hoe het geworden is!Nieuw van CW: OU ERFGOEDPLATFORM
OU Erfgoedplatform is een nieuwe activiteit van de faculteit Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit. Het OU Erfgoedplatform zal in de loop van 2012 online gaan, met het volgende internetadres: www ou nl/erfgoedplatform.
Wat is het OU Erfgoedplatform?
Het OU Erfgoedplatform is een website met allerlei informatie over cultureel erfgoed. Die informatie wordt op een laagdrempelige manier gepresenteerd, maar is wel gebaseerd op actuele wetenschappelijke discussies.
Wat biedt het OU Erfgoedplatform?
De website www.ou.nl/erfgoedplatform zal in de loop van 2012 in de lucht gaan. Het eerste belangrijke item dat op de website te vinden zal zijn, is de cursus ‘Cultureel erfgoed: van Paleis Soestdijk tot Sinterklaas’. Daarnaast biedt de website actuele informatie over ontwikkelingen op het gebied van cultureel erfgoed, zoals de discussie over werelderfgoed in Nederland, de heropening van het Rijksmuseum of het thema herbestemming. De website nodigt ook uit tot discussie, met een blog waarin gastcolumnisten hun mening geven over uiteenlopende kwesties.
Waarover gaat de cursus ‘Cultureel erfgoed: van Paleis Soestdijk tot Sinterklaas’?
De cursus ‘Cultureel erfgoed: van Paleis Soestdijk tot Sinterklaas’ geeft een beeld van de enorme variëteit aan cultureel erfgoed: alles wat een samenleving de moeite van het bewaren waard vindt, is immers erfgoed. Maar niet alles kan bewaard worden, er moeten keuzes worden gemaakt. Hoe die keuzes gemaakt worden, met welke argumenten, en door wie, is het onderwerp van deze cursus. Concrete voorbeelden, vooral uit Nederland maar ook uit andere landen, vormen de leidraad. Kernbegrippen uit het wetenschappelijk debat zoals materieel en immaterieel erfgoed, authenticiteit, werelderfgoed en identiteit worden inzichtelijk gemaakt.
Hoe kan ik mij inschrijven voor de cursus ‘Cultureel erfgoed: van Paleis Soestdijk tot Sinterklaas’?
De cursus ‘Cultureel erfgoed’ is gratis en voor iedereen toegankelijk op het OU Erfgoedplatform (www.ou.nl/erfgoedplatform). Het aantal studie-uren is 25. Voor een bescheiden bedrag kan de cursus worden afgesloten met een certificaat. Wilt u bericht ontvangen wanneer de website en de gratis cursus online zijn? Stuurt u dan een e-mail aan: erfgoedplatform@ou.nl.
Abonneren op:
Posts (Atom)